Bieszczady po Akcji Wisła – kraina pustki i wyzwań
W połowie lat 50. XX wieku Bieszczady były jednym z najbardziej dzikich i niedostępnych regionów Polski. Po wojnie i Akcji Wisła, która przyniosła masowe wysiedlenia ludności, góry te niemal opustoszały. Wsie zarastały trawą, a rozległe połoniny i doliny powoli przejmowała przyroda. Brakowało infrastruktury, dróg, mostów i schronisk, a życie powoli wracało do regionu dzięki nowym osadnikom, leśnikom i pracownikom państwowych gospodarstw leśnych 1. W takich warunkach każda wyprawa w Bieszczady była prawdziwą przygodą i wyzwaniem nawet dla najbardziej doświadczonych turystów.
Dr Mieczysław Orłowicz – pionier turystyki i odkrywca Bieszczad
Dr Mieczysław Orłowicz to postać-legenda polskiej turystyki. Autor ponad stu przewodników, twórca tras górskich i promotor aktywnego wypoczynku, już od lat 30. prowadził grupy wędrowców przez Karpaty i Beskidy12. Po wojnie nie przestał eksplorować polskich gór – wracał w Tatry, Pieniny i Beskidy, a w 1955 roku poprowadził jedną ze swoich pionierskich wypraw właśnie w Bieszczady1. Jego celem było nie tylko poznanie krajobrazów, ale także popularyzacja regionu, wyznaczanie nowych szlaków i dokumentowanie zmian zachodzących w tej części Polski. Orłowicz był jednym z pierwszych, którzy dostrzegli turystyczny potencjał Bieszczad, mimo że w tamtym czasie góry te były niemal zapomniane przez resztę kraju. 2, 3
Szlaki, przygody i codzienność bieszczadzkiej wyprawy
W 1955 roku w Bieszczadach istniał tylko jeden znakowany szlak – czerwony Główny Szlak Beskidzki prowadzący z Komańczy przez Połoninę Wetlińską, Caryńską, Szeroki Wierch aż na Halicz4. Pozostałe trasy pokonywało się „na orientację”, często przez zarośnięte ścieżki, opustoszałe doliny i ruiny dawnych wsi. Uczestnicy wyprawy z dr. Orłowiczem musieli być przygotowani na brak schronisk, mostów i oznakowań. Noclegi odbywały się w opuszczonych chatach, leśniczówkach lub pod gołym niebem. Każdy dzień przynosił nowe wyzwania – od przepraw przez dzikie potoki po spotkania z dziką zwierzyną, taką jak jelenie, wilki czy niedźwiedzie.
Wędrówka przez Bieszczady była nie tylko przygodą, ale i lekcją pokory wobec natury. Orłowicz skrupulatnie dokumentował przebieg trasy, opisywał napotkane miejsca oraz prowadził rozmowy z nielicznymi mieszkańcami regionu. Jego notatki i przewodniki stały się później podstawą do wytyczania nowych szlaków i rozwoju turystyki w Bieszczadach.
Dziedzictwo wyprawy – jak wyprawa Orłowicza zmieniła Bieszczady
Wyprawa dr. Orłowicza po Bieszczadach w 1955 roku miała ogromne znaczenie dla przyszłości regionu. Dzięki jego działalności i publikacjom Bieszczady zaczęły przyciągać coraz więcej turystów, harcerzy, studentów i miłośników przyrody5. Wkrótce rozpoczęto budowę pierwszych dróg i mostów, powstały schroniska, a region stopniowo odzyskiwał życie. W latach 1955–1962 żołnierze Wojska Polskiego budowali tzw. Dużą Obwodnicę Bieszczadzką, która ułatwiła dostęp do najpiękniejszych zakątków gór7. Wspomnienia z wypraw Orłowicza i jego przewodniki do dziś są cennym źródłem wiedzy o historii i przyrodzie Bieszczad.
Dzięki pionierskim wyprawom takich osób jak dr Orłowicz, Bieszczady zyskały status miejsca wyjątkowego – dzikiego, tajemniczego i pełnego przygód. Dziś region ten przyciąga tysiące turystów rocznie, a pamięć o pionierach bieszczadzkiej turystyki jest wciąż żywa wśród miłośników gór.
Bieszczady-119
Bieszczady
Bieszczady-006
Bieszczady
Bieszczady-017
Bieszczady
Bieszczady-067
Bieszczady
Bieszczady-131
Bieszczady
Bieszczady-057
Bieszczady
Bieszczady-097
Bieszczady
Bieszczady-039
Bieszczady
Bieszczady-130
Bieszczady
Bieszczady-134
Bieszczady
Bieszczady-082
Bieszczady
Bieszczady-042
Bieszczady
Bieszczady-040
Bieszczady
Bieszczady-133
Bieszczady
Bieszczady-069
Bieszczady
Bieszczady-080
Bieszczady
Bieszczady-012
Bieszczady
Bieszczady-028
Bieszczady
Bieszczady-126
Bieszczady
Bieszczady-002
Bieszczady
Bieszczady-106
Bieszczady
Bieszczady-085
Bieszczady
Bieszczady-051
Bieszczady
Bieszczady-041
Bieszczady
Bieszczady-034
Bieszczady
Bieszczady-053
Bieszczady
Bieszczady-111
Bieszczady
Bieszczady-105
Bieszczady
Bieszczady-117
Bieszczady
Bieszczady-101
Bieszczady
Bieszczady-031
Bieszczady
Bieszczady-048
Bieszczady
Bieszczady-050
Bieszczady
Bieszczady-068
Bieszczady
Bieszczady-112
Bieszczady
Bieszczady-023
Bieszczady
Bieszczady-056
Bieszczady
Bieszczady-063
Bieszczady
Bieszczady-078
Bieszczady
Bieszczady-014
Bieszczady
Bieszczady-001
Bieszczady
Bieszczady-076
Bieszczady
Bieszczady-059
Bieszczady
Bieszczady-115
Bieszczady
Bieszczady-088
Bieszczady
Bieszczady-054
Bieszczady
Bieszczady-037
Bieszczady
Bieszczady-114
Bieszczady
Bieszczady-062
Bieszczady
Bieszczady-136
Bieszczady
Bieszczady-137
Bieszczady
Bieszczady-064
Bieszczady
Bieszczady-026
Bieszczady
Bieszczady-032
Bieszczady
Bieszczady-044
Bieszczady
Bieszczady-022
Bieszczady
Bieszczady-047
Bieszczady
Bieszczady-095
Bieszczady
Bieszczady-074
Bieszczady
Bieszczady-061
Bieszczady
Bieszczady-120
Bieszczady
Bieszczady-004
Bieszczady
Bieszczady-086
Bieszczady
Bieszczady-125
Bieszczady
Bieszczady-081
Bieszczady
Bieszczady-043
Bieszczady
Bieszczady-003
Bieszczady
Bieszczady-055
Bieszczady
Bieszczady-079
Bieszczady
Bieszczady-135
Bieszczady
Bieszczady-118
Bieszczady
Bieszczady-008
Bieszczady
Bieszczady-021
Bieszczady
Bieszczady-102
Bieszczady
Bieszczady-070
Bieszczady
Bieszczady-046
Bieszczady
Bieszczady-128
Bieszczady
Bieszczady-075
Bieszczady
Bieszczady-020
Bieszczady
Bieszczady-096
Bieszczady
Bieszczady-073
Bieszczady
Bieszczady-065
Bieszczady
Bieszczady-109
Bieszczady
Bieszczady-066
Bieszczady
Bieszczady-087
Bieszczady
Bieszczady-071
Bieszczady
Bieszczady-100
Bieszczady
Bieszczady-019
Bieszczady
Bieszczady-036
Bieszczady
Bieszczady-007
Bieszczady
Bieszczady-084
Bieszczady
Bieszczady-025
Bieszczady
Bieszczady-110
Bieszczady
Bieszczady-127
Bieszczady
Bieszczady-058
Bieszczady
Bieszczady-116
Bieszczady
Bieszczady-018
Bieszczady
Bieszczady-052
Bieszczady
Bieszczady-009
Bieszczady
Bieszczady-129
Bieszczady
Bieszczady-077
Bieszczady
Bieszczady-045
Bieszczady
Bieszczady-108
Bieszczady
Bieszczady-099
Bieszczady
Bieszczady-107
Bieszczady
Bieszczady-060
Bieszczady
Bieszczady-027
Bieszczady
Bieszczady-090
Bieszczady
Bieszczady-113
Bieszczady
Bieszczady-013
Bieszczady
Bieszczady-092
Bieszczady
Bieszczady-015
Bieszczady
Bieszczady-091
Bieszczady
Bieszczady-098
Bieszczady
Bieszczady-124
Bieszczady
Bieszczady-011
Bieszczady
Bieszczady-016
Bieszczady
Bieszczady-010
Bieszczady
Bieszczady-005
Bieszczady
Bieszczady-093
Bieszczady
Bieszczady-024
Bieszczady
Bieszczady-072
Bieszczady
Bieszczady-035
Bieszczady
Bieszczady-089
Bieszczady
Bieszczady-038
Bieszczady
Bieszczady-122
Bieszczady
Bieszczady-123
Bieszczady
Bieszczady-132
Bieszczady
Bieszczady-030
Bieszczady
Bieszczady-083
Bieszczady
Bieszczady-033
Bieszczady
Bieszczady-094
Bieszczady
Bieszczady-049
Bieszczady
Bieszczady-029
Bieszczady
Bieszczady-104
Bieszczady
